SANATORIUM, 5 Kasım 2021 – 12 Aralık 2021 tarihleri arasında Mehmet Dere’nin “Gönül Yakınlıkları” adlı kişisel sergisine ev sahipliği yapıyor.
Sergi, başlığını Johann Wolfgang von Goethe'nin 1809'da yayınlanan üçüncü romanı olan ve İngilizcesi Elective Affinities, Almancası Die Wahlverwandtschaftenolarak geçen, Türkçeye Sadi Irmak tarafından Gönül Yakınlıkları olarak tercüme edilmiş olan kitaptan almaktadır. Serginin başlığı, bir zamanlar kimyasal türlerin eğilimini tanımlamak için kullanılan bilimsel bir terime gönderme yapıyor. Gönül Yakınlıkları, bir roman olmasının dışında Dere’nin sanatsal yaklaşımına ilham veren bir metafor olarak işliyor. Gönül Yakınlıkları, bir yandan kendi dünyasını yaratmak suretiyle verilmiş gerçeği olumsuzlarken, diğer yandan kendi anlamını olumsuzladığı gerçekliği dönüştüren eserlerin doğasına dair, bir ilişki biçimine referans ediyor.
Gönül Yakınlıkları başlıklı sergi aynı zamanda sanatçının kendi üzerine düşünme pratiği anlamında bir monografik kayıt olarak kitap ve işlerinden oluşan çok katmanlı bir sergi projesi olarak da ortaya çıkıyor. Sanatçının kendi yazdığı monografisi sanatçının kültürel sermaye olarak üretimlerini bir değer, bütüncül bir okuma gayreti anlamında, kendi üzerine düşünen bir metin olarak ortaya koyuyor. Dere’nin monografisi, Türkiye’deki sanat tarihi yazımı alanında, sanatçının bir sanat tarihçisi kimliğiyle kendini ortaya koyması ve kendini bir metin olarak konumlandırması bakımından farklı bir boyut taşımaktadır.
Dere’nin erken dönem çalışmaları Türkiye’nin sosyo-politik tarihi / çok kültürlülüğü, kimlik, aidiyet ve kültürel demokratikleşme anlamında çok sesliliğin oluşması / korunması geliştirilmesi konularını merkeze alan politik bir alanda yoğunlaşırken, son dönem çalışmaları ise iç gerçeklikten beslenen şiirsel, lirik, soyut bir çizgi gösteriyor. Bu anlamda Gönül Yakınlıkları metaforu, sanatçının birleştirmeye çalıştığı uzlaşmaz zıtlıklara gönderme yapmakla beraber, üretim pratiğindeki sorunsalların iç içeliğine ve kopmaz bölünmezliğine işaret ediyor. Sanatçının eserlerinde kurduğu kavramsal ikilikler diyalektik bir zıtlık olarak değil bir çeşit “gönül yakınlığı’’ ile bir arada bulunuyor.
